O patrimonio é o legado que recibimos do pasado e que debemos coidar no presente para poder trasmitirllo ás futuras xeracións. Nesta sección ten cabida todo o relacionado co rico patrimonio de Riotorto. Etnografía, arquitectura popular e relixiosa, documentación histórica e todo o que nos poida axudar a coñecer un pouco mellor a nosa historia.
No arreglo parroquial de 1896 creáronse varias parroquias na diocese de Mondoñedo. No concello de Riotorto créanse as de Espasande de Baixo e Galegos, como anexos de Riotorto e A Órrea, respectivamente. Pasan a ser parroquias independentes A Muxueira e Ferreiravella, ata entón anexos de Santa Marta de Meilán e Aldurfe.
Neste escrito do ano 1950, chámase aos veciños a manifestar a súa oposición á construcción da nova igrexa nas Rodrigas -que ía substituir á de San Pedro- temendo que isto puidera significar a perda da condición de parroquia para Espasande de Baixo, e a obriga dos fregueses de acudir á misa ás Rodrigas. Recórdase a colaboración dos veciños de Espasande de Baixo nas sucesivas reconstruccións da igrexa de San Pedro. A nova igrexa de Riotorto sería inaugurada en 1956.
No documento recóllese o topónimo Mosteiro, e o nome de Capela de Mosteiro, que aínda usa hoxe a xente para referirse ao lugar onde se atopa a igrexa e ao propio templo. A Virxe de Mosteiro é a patrona da parroquia. Non existe constancia de que houbera un mosteiro en Espasande de Baixo, polo que cabe supoñer que o topónimo se refire a que o lugar era posesión dun mosteiro próximo, probablemente o de Meira.
Finalmente, non chegaron a cumprirse os temores dos veciños e hoxe Espasande de Baixo segue sendo parroquia, coa particularidade de non ter cemiterio nin libros parroquiais propios.
Espasande de Baixo, 1950
Arquivo: Diocesano de Mondoñedo